Dijital pazarlama, elektronik bir cihaz veya internet kullanan tüm pazarlama çabalarını kapsar. Ürün veya hizmetlerin elektronik ortamda çevrimiçi şekilde tanıtılmasını sağlar.
Ürün ve hizmetleri tanıtmak için masaüstü bilgisayarlar, cep telefonları, diğer dijital ortam ve platformlar gibi internet ve çevrimiçi tabanlı teknolojileri kullanır.1990’lar ve 2000’lerdeki gelişim, markaların ve işletmelerin pazarlama için teknolojiyi kullanma şeklini değiştirdi.[4] Dijital platformlar, pazarlama planlarına ve günlük hayata giderek daha fazla dahil oldu.[5] Arama motoru optimizasyonu (SEO), arama motoru pazarlama (SEM), içerikle pazarlama, etkileyici pazarlama, içerik otomasyonu, kampanya pazarlaması, veriye dayalı pazarlama, elektronik ticaret pazarlaması, sosyal medya pazarlama kombinasyonlarını kullanan pazarlama kampanyaları yaygınlaştı. Ayrıca sosyal medya optimizasyonu, e-mail pazarlama, görüntülü reklamcılık, e-kitaplar, optik diskler ve oyunlar sıradan hale geldi. İnternet dışı kanallara yapılan uzantı, dijital pazarlamayı çevrimiçi pazarlamadan ayırır.
Dijital Pazarlamanın Tarihi
Dijital Pazarlama terimi ilk olarak 1990’larda kullanılmıştır. Çağ, internetin gelişi ve Web 1.0 platformunun gelişmesiyle başlamıştır. Web 1.0 platformu, kullanıcıların istedikleri bilgiyi bulmalarına izin vermiş ancak bu bilgileri web üzerinden paylaşmalarına izin vermemiştir.
1993 yılında, ilk tıklanabilir banner yayına girdi. Bu, pazarlamanın dijital çağına geçişin başlangıcı oldu. Bu kademeli değişim nedeniyle, 1994 yılı itibarıyla yeni teknolojilerin pazara girdiğini görüldü. Aynı yıl, Yahoo kuruldu. Bu, şirketlerin web sitelerini, daha yüksek arama motoru sıralamasına çekmek için optimize etmesiyle birlikte dijital pazarlama alanında değişikliklere yol açtı. 1996’da HotBot, LookSmart ve Alexa gibi birkaç arama motoru daha piyasaya sürüldü.
1998 yılında ise Google doğdu. Microsoft, MSN arama motorunu piyasaya sürdü ve Yahoo, Yahoo web aramasını pazara getirdi. İki yıl sonra, tüm küçük arama motorları ya geride kaldı ya da iş dünyasındaki devlere daha fazla yer bırakarak yok edildi. Dijital pazarlama dünyası, arama motoru trafiğinin bir ayda yaklaşık 6,4 milyara ulaştığının bildirildiği 2006 yılında ilk büyük artışını gördü. Bu dijital pazarlamanın önemini vurgulayan önemli bir detaydı. Sonrasında ortaya çıkan sosyal medya platformları (MySpace, Facebook,LinkedIn, Instagram) ile kitlesel pazarlama kişisel pazarlamaya doğru bir dönüşüm gösterdi.2022 yılında bütçe açısından geleneksel pazarlamanın önüne geçmiştir.
Çevrimiçi platformların oluşması, internetin ve teknolojinin gelişmesiyle de pazarlama, geleneksel yöntemlerden dijitale doğru evrim geçirdi.
Geleneksel Pazarlama ve Dijital Pazarlamanın Farkları
Sosyal ağların ve teknolojinin hızlı büyümesi, işletmelerin müşterileriyle etkileşim kurma biçiminde önemli değişikliklere neden oldu. İnternet ve dijital pazarlama, tüketici edinme ve elde tutma stratejilerinin kritik bileşenleri haline geldi. Elektronik bir cihaz veya İnternet kullanılarak gerçekleştirilen tüm pazarlama faaliyetlerine dijital pazarlama adı verilir. Geleneksel yaklaşımlarla karşılaştırıldığında, dijital pazarlama, ürün/hizmet pazarlaması ve reklam faaliyetlerinde büyük farklılıklar yaratır ve aynı zamanda güçlü bir şirket imajını ve tüketici memnuniyetini artırmada kilit oyuncu rolünü geliştirir.[12]
Maliyet Farkı
Geleneksel pazarlamada, yazılı veya görsel basın tercih edilebilir ancak bu tür pazarlama faaliyetleri için büyük miktarlarda bütçe ayrılması gerekebilir. Dijital pazarlamada ise, maliyetler daha düşük olabilir ve sıfır maliyet ile pazarlama faaliyetleri yürütebilmek bile mümkündür.
İletişim Şekli
Geleneksel pazarlamada, satıcıdan tüketiciye tek yönlü bir iletişim gerçekleşir. Satıcı reklam verir ve tüketici reklamı sadece izler ya da dinler, ancak satıcı bir geri dönüş alamaz. Potansiyel kitleler dışında olmayan kişiler de reklama ulaşabilir. Dijital pazarlamada ise, iletişim çift yönlüdür ve reklamı izleyenler anında yorum yapabilir ve soru sormaya devam edebilir.
Kampanya Süresi
Geleneksel pazarlamada, kampanyaların oluşum süreci uzun sürer ve hatalar düzeltilmesi için birçok aşamanın tekrarlanması gerekir. Bu süreç emek ister ve hata kabul etmez. Dijital pazarlamada ise, kısa sürede kurgu yapmak, paylaşmak, hataları düzeltmek ve viral olmasını sağlamak daha kolaydır.
Hedef Kitleye Ulaşım Sağlama
Geleneksel pazarlamada, hedef kitleye ulaşmak daha uzun süreli, zor ve yüksek maliyetlidir. Bu yöntem ile tüketiciye mailve telefon gibi araçlar ile de ulaşılabilir ancak bu yöntemler tek bir kişiye ulaşmak için zahmetli olabilir. Dijital pazarlamada ise, tüketici ile anında sosyal medya üzerinden iletişim kurulabilir ve birden fazla tüketici ile aynı anda iletişim kurulabilir.
Ulaşım Zamanı
Geleneksel pazarlamada, müşterilere ulaşmak için yazılı ya da görsel basına verilen reklamları incelemek gerekir. Dijital pazarlamada ise, zaman ve mekan fark etmeksizin reklamın potansiyel müşterilere ulaşması sağlanabilir.
Kuralların Kapsamı
Geleneksel pazarlamada, ilkeler oldukça kısıtlıdır ve belirli kalıplar içinde yapılır. Dijital pazarlamada ise, bu kalıplar yoktur ve yenilikler kolaylıkla denenebilir. İnsanlar paylaşımı görerek iletişime geçebilir ve beklenmeyen bir anda ürün ya da hizmet gündeme gelebilir.
Pazarlama İçin Zaman
Geleneksel pazarlamada, ürün veya hizmetlerin satılabilmesi için belirli zamanları vardır ve potansiyel müşterilere sadece bu zamanlarda ulaşılabilir. Dijital pazarlamada ise, online olarak 7/24 potansiyel müşteriye ulaşılabilir.
Avantajlar
- Daha Geniş Erişim:Dijital pazarlama, dünya çapında geniş bir müşteri tabanına ulaşmak için çevrimiçi bir platform aracılığıyla ürünler ve hizmetler hakkında farkındalığı artırmaya yardımcı olur.[21]
- Kişiselleştirme:Hedef kitleyi yakınlaştırmak ve gereksinimlerini karşılayan ürünle onlara yaklaşmak, marka sadakati ve itibarı oluşturmaya yardımcı olur. Dijital pazarlama, müşteriler için özel içerik tasarlayarak kişiselleştirilmiş pazarlama için bir platform sağlar. Amaç, müşterilere markanın bireysel ihtiyaçlarına hitap ettiğini hissettirmektir.[22]
- İzlenebilir Sonuçlar:Dijital pazarlama, pazarlamacıların gerçek zamanlı olarak doğru sonuçları görmelerini sağlar.[1]
- Daha İyi Katılım:Dijital pazarlama, markanın müşteriler arasında daha iyi bir farkındalık yaratmasına ve daha fazla insan tarafından tanınmasına olanak tanır. Blogları, sosyal medya içeriğini ve promosyon tekliflerini kullanan uygun bir pazarlama stratejisi, markanın müşterinin dikkatini çekmesini ve güvenilirlik oluşturmasını sağlar.[21]
Dezavantajlar
- Yüksek Rekabet:Dijital pazarlama ile küresel kitleye daha geniş bir erişim sağlanmaktadır. Bu durum da küresel rekabetle yüzleşmek için yetenekler oluşturmayı gerektirmektedir. Markayı daha fazla rakibe karşı korumak ve kampanya yürüten birçok dijital kanal arasında dikkat çekmek zorluk çıkartabilmektedir.[23]
- Beceri Gereksinimi:Pazarlama faaliyetlerinin başarılı bir şekilde yürütülebilmesi için dijital platformda doğru bilgi ile uzmanlığın bir araya getirilmesi gerekmektedir. Teknolojideki düzenli gelişmelerle birlikte, herhangi bir değişikliğe hızla yanıt vermek için araçlar, platformlar ve yöntemler konusunda güncel kalmak çok önemlidir.[21]
- Güvenlik ve Gizlilik Sorunları:Çevrimiçi platformların daha fazla kullanımı, daha iyi güvenlik ve web sitesi koruması gerektirir. Veri ihlallerine ilişkin herhangi bir şikâyetin oluşmaması için dijital pazarlama stratejilerinde müşteri verilerinin korunması ve kullanılmasına ilişkin yasal formalitelerin tamamlanması gerekmektedir.[24]
- Şikayetler ve Geri Bildirimler:İnternet’teki tüm kullanıcılar tarafından görülebilir ve erişilebilir durumda olan ürün ve hizmetler hakkındaki olumsuz yorum ve bilgiler bir şirketin imajına ciddi şekilde zarar verebilmektedir.[25]
Bu yazı kimler için faydalı olabilir?
- Kendi online işini yöneten kişiler.
- Ajansların veya markaların dijital pazarlama ekiplerinde olanlar.
- İçerik üreten kişiler.
- Dijital pazarlama alanına yeni girmiş ve kendini geliştirmek isteyenler.
Dijital pazarlama araçları
Dijital pazarlama stratejinizi oluşturduğunuzda, büyük ve karmaşık stratejilerden başlayarak küçük eylemlere kadar bir dizi aracı kullanabilirsiniz. Dijital pazarlama ve sosyal medya araçları, otomatik müşteri geri bildirimi sağlama ve ağlarınızı optimize etme gibi önemli roller üstlenerek işinizi ileriye taşımada kritik bir rol oynar. Aşağıda, dijital pazarlama planınız için vazgeçilmez olan araçları gösteriyorum:
#1. Arama Motoru Pazarlaması Arama motoru pazarlaması, işletmelerin markalarını Google, Yahoo veya Bing gibi arama motorlarında göstermeyi amaçlar. İki ana yaklaşım vardır:
SEO Konumlandırması: SEO (Arama Motoru Optimizasyonu), web sitenizi belirli anahtar kelimelerle optimize ederek organik arama sonuçlarında daha üst sıralarda görünürlük elde etmeyi amaçlar. Uzun vadeli bir strateji olup, ücretsizdir.
SEM Konumlandırma: SEM (Arama Motoru Pazarlaması), ücretli reklamlar aracılığıyla hızlı sonuçlar elde etmeyi amaçlar. Reklamlar, kullanıcılar arama yaptığında üst sıralarda görünür ve tıklama başına maliyetle işler.
#2. Sosyal Medya Pazarlaması Sosyal medya pazarlaması, işletmelerin hedef kitlesiyle bağlantı kurmayı, markalaşmayı artırmayı ve satışları teşvik etmeyi amaçlar. İki önemli kavram:
SMO (Sosyal Medya Optimizasyonu): SMO, web sitenizi sosyal medya paylaşımlarını kolaylaştıracak şekilde düzenlemeyi içerir. İçeriğin paylaşılmasını ve dağıtılmasını teşvik eder.
SMM (Sosyal Medya Pazarlaması): SMM, sosyal medya platformlarını kullanarak marka bilinirliği, görüntülenme, satışlar ve etkileşim sağlamayı amaçlar. Ücretli veya organik olarak yapılabilir.
#3. E-posta Pazarlama E-posta pazarlama, e-posta yoluyla mesaj gönderme yöntemini kullanarak potansiyel müşterileri yakalamayı ve ilişkileri geliştirmeyi amaçlar. Bu, yeni müşteri kazanma, mevcut müşteri ilişkilerini güçlendirme, satışları artırma ve sipariş onayları gönderme gibi işlevleri içerir.
#4. Görüntülü Pazarlama veya Entegre Format Görüntülü pazarlama, banner reklamları gibi çevrimiçi reklam biçimlerini ifade eder. Bu reklamlar metin, görsel, ses, video ve hatta oyunlar gibi farklı öğeleri içerebilir. Bu tür reklamlar daha etkileyici ve yaratıcı olabilir.
Bu tür reklamcılığın temel amacı, bir ürün veya markanın web sitesindeki alandan yararlanarak lansmanını yapmaktır. İki yaygın ödeme yöntemi şunlardır:
CTA (Bin Başına Maliyet): CTA (Cost Per Thousand) olarak da bilinen bu ödeme yöntemi, reklamın bin gösterimine dayalı olarak maliyeti hesaplar. Yani, reklamınızın 1.000 kez gösterilmesi için ne kadar ödeme yapmanız gerektiğini ifade eder. Bu ödeme yöntemi, reklamın görüntülenmesine odaklanır ve tıklamalar önemli değildir.
CTC (Tıklama Başına Maliyet): CTC (Cost Per Click) olarak adlandırılan bu ödeme yöntemi, reklamınızın tıklanma sayısına dayalı olarak maliyeti hesaplar. Yani, her bir tıklama için ödeme yaparsınız. Bu yöntem, reklamın etkileşim seviyesini ve dönüşüm oranını ölçmek için daha uygundur.
Hangi ödeme yönteminin kullanılacağı, reklam kampanyasının hedeflerine, bütçesine ve hedef kitlesine bağlı olarak değişebilir. CTA daha çok marka bilinirliği ve görüntüleme odaklı kampanyalarda tercih edilebilirken, CTC daha fazla etkileşim ve dönüşüm elde etmek isteyen kampanyalarda daha uygundur.
#5. İş Ortaklığı Pazarlaması İş ortaklığı pazarlaması, ürün veya hizmetlerinizin satışını artırmak için diğer web siteleri veya bloglar gibi platformlarla işbirliği yaparak komisyon kazanma yöntemidir. Bu tür pazarlama, belirli bir nişi hedefleyen bloglar veya web siteleri aracılığıyla ürün veya hizmetlerinizi tanıtmayı içerir.
#6. Uygulama Pazarlaması Uygulama pazarlaması, mobil uygulamanızı tanıtarak daha fazla kullanıcıya ulaşmayı amaçlayan bir pazarlama stratejisidir. Bu strateji, çekici bir web sitesi oluşturma, etkileyici bir çağrı toplama butonu eklemek, web sitenizin SEO ve ASO (App Store Optimizasyonu) ile optimize edilmesi ve uygun bir alan adı seçimi gibi adımları içerebilir.
#7. Dizin Pazarlaması Dizin pazarlaması, markanızı çevrimiçi dizinlerde listelemek ve görünürlüğünüzü artırmak için kullanılan bir yöntemdir. Bu tür dizinler, markanızın coğrafi olarak hedeflenen kullanıcılar tarafından bulunmasına yardımcı olabilir. Aynı zamanda ürün veya hizmetlerinizi arayan kullanıcılar için de faydalıdır. Dizin pazarlaması ücretsiz veya premium listeleme seçenekleri sunabilir.
#8. Gurilla Pazarlama Gerilla pazarlama, sıradışı ve yaratıcı yöntemler kullanarak hedef kitlenizin dikkatini çekmeyi amaçlayan bir pazarlama taktiğidir. Bu taktikler, flashmob etkinlikleri, viral videolar, sokak pazarlaması ve gizli reklamcılık gibi yöntemleri içerebilir.
#9. Mobil Pazarlama Mobil pazarlama, mobil cihazlar için optimize edilmiş reklamlar kullanarak müşteri kazanımı ve müşteri sadakati oluşturmayı amaçlayan bir pazarlama stratejisidir. Bu strateji, SMS mesajları, mobil uygulamalar ve Passbook gibi teknikleri içerebilir. Mobil pazarlama, kullanıcıların mobil cihazları üzerinden markanızla etkileşimde bulunmasını kolaylaştırır.
